Là xã giáp ranh với thành phố Chí Linh (Hải Dương) và huyện Yên Dũng, xã Đan Hội (Lục Nam) được biết đến là vùng nhãn nổi tiếng của tỉnh. Đan Hội là vùng trũng của Lục Nam, do đó mà sản lượng lương thực thấp, cây lúa không đủ nuôi sống con người. Vào mùa mưa, đồng ruộng Đan Hội ngập nước. Trước đây Đan Hội nghèo hơn bất cứ vùng quê nào khác. Nhưng có lẽ quy luật bù trừ của tự nhiên đã cho vùng đất Đan Hội thích hợp trồng cây nhãn. Nhãn được trồng trong vườn, ngoài cổng, trên đồi cao và trên đất dốc, hay bên những lối đi. Dẫu là đất đá cằn cỗi nhưng hễ có chỗ bén rễ xuống là cây mọc nhanh, cho hoa trái ngọt lành. Cây hợp đất, cho chất lượng quả thơm, ngon, ban đầu người dân trồng phục vụ gia đình, sau trồng nhân rộng thành sản phẩm hàng hóa. Nhãn ở đây quả to, vỏ mỏng, cùi dày, ngọt và ngon hơn hẳn nhãn những vùng quê khác trong tỉnh

Long nhãn là một vị thuốc Đông y mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của người sử dụng, sản phẩm long nhãn được chế biến an toàn, vệ sinh và tốt cho sức khỏe, được nhiều người tin dùng. Để tìm thị trường tiêu thụ ổn định cho sản phẩm long nhãn, xã Đan Hội tích cực giới thiệu, quảng bá sản phẩm tại các hội chợ để nghề chế biến long nhãn mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân.        

Toàn xã Đan Hội có hơn 70 ha nhãn, chủ yếu là giống nhãn lồng Hưng Yên, tập trung nhiều ở các thôn: Húi, Triệu, Bưởi, Chiền và Vườn. Đến nay, nghề làm long nhãn đang được phát triển rộng rãi, tăng thêm thu nhập cho người dân. Cứ vào khoảng cuối tháng 6, đầu tháng 7 âm lịch là người dân xã Đan Hội  bước vào vụ thu hoạch, chế biến long nhãn. Nghề này đem lại thu nhập, tạo việc làm cho nhiều lao động của địa phương. Mỗi kg nhãn quả tươi được bóc ra thành long nhãn thì tiền công nhận được là 4.000 đồng; một người có thể bóc được từ 40 đến 50kg quả tươi/ngày, bình quân thu nhập từ 150.000 đến 200.000 đồng/ngày.

Cách làm long nhãn không quá phức tạp. Để sản xuất ra sản phẩm long nhãn vàng ngon, đẹp mắt, người dân thường lựa chọn những quả nhãn tươi, múi mọng và được nước. Nhãn sau khi được thu hoạch trên cây thì sẽ được tách phần cùi ra khỏi hạt bằng bút xoáy để múi long đẹp và không bị rách Việc xoáy long cần đến sự khéo léo và tỉ mỉ của những người thợ xoáy. Long sau khi xoáy thì được xếp vào những chiếc phên nhỏ và cho vào lò sấy cho đến khi thoát hết hơi nước, múi long vàng óng thì được. Công đoạn quan trọng nhất là sấy long để cho ra sản phẩm long nhãn chất lượng. Nhiệt độ lò sấy lúc đầu cao, sau đó giảm dần trong giai đoạn ủ long nhãn, thời gian sấy kéo dài 1 ngày 1 đêm thì cùi nhãn mới đủ độ khô. Long sau khi ra lò, cần bảo quản bằng túi kín, tránh để long nhãn hút ẩm, ảnh hưởng đến chất lượng.Thông thường, cứ 1 tạ nhãn quả tươi sau khi sấy khô được hơn 10 kg long nhãn. Trung bình giá bán buôn từ 125.000 - 140.000 đồng/kg, giá bán lẻ cao hơn giá bán buôn vài chục nghìn đồng/kg.

Bên cạnh việc sản xuất long nhãn bằng phương pháp thủ công, xã Đan Hội cũng chú trọng việc đầu tư máy móc, ứng dụng khoa học kỹ thuật để chế biến long nhãn nhằm nâng cao giá trị sản phẩm. Long nhãn được sản xuất từ những loại nhãn Hưng Yên nổi tiếng như nhãn hương chi, nhãn lồng, nhãn chất lượng. Những quả nhãn tươi được sấy khô, hoàn toàn không có chất bảo quản và không thêm bất cứ loại đường tạo ngọt nào. Việc không sử dụng chất bảo quản sẽ rút ngắn thời gian sử dụng của sản phẩm nhưng bù lại vẫn giữ được vị ngọt tự nhiên của quả nhãn.

Có thể nói rằng hiện nay cây nhãn đã trở thành cây đặc trưng của vùng quê Đan Hội, huyện Lục Nam. Nghề làm long nhãn góp phần xoá đói giảm nghèo, tăng thêm thu nhập, giải quyết công ăn việc làm cho hàng trăm lao động của địa phương.  

 

Hải Nguyên